Petycja nr 0884/2016, którą złożył Bogdan Ambrożek (Polska), w imieniu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, z 7 podpisami, w sprawie uzupełnienia dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza oraz przygotowania dyrektywy dotyczącej oceny poziomu zapachu w środowisku i zarządzania nim uzyskała status: Dostępna dla osób popierających (link dla wyrażających poparcie).
Wnioskodawcy spodziewają się, że po dokonaniu proponowanych zmian treści dyrektywy 2008/50/WE problem uciążliwości zapachowej będzie wnikliwie analizowany w czasie przygotowywania raportów o oddziaływaniu instalacji na środowisko. Raporty te będą zawierać wartości emisji zapachowej z poszczególnych emitorów (qod [ouE/s]) oraz wyniki symulacji dyspersji – rzetelne wykazanie, że nie będą przekraczane akceptowalne poziomy uciążliwości na obszarach zamieszkałych. Dopóki w Polsce takie poziomy nie zostaną określone przez Ministerstwo Środowiska (np. rozporządzeniem, o którym mowa w art. 222 POŚ), mogą być ustalane przez samorządy w trybie wydawania aktów prawa miejscowego.
Zapachowa uciążliwość takich rodzajów działalności człowieka jak chów zwierząt futerkowych lub drobiu, tucz trzody chlewnej, oczyszczanie ścieków, składowanie odpadów itp. jest problemem znanym od dawna, występującym we wszystkich szybko rozwijających się krajach. W takich państwach europejskich, jak Holandia i Niemcy, poszukiwania sposobów zabezpieczania ludności przed nadmiernymi uciążliwościami rozpoczęto już w latach 60. XX wieku. W Polsce analogiczne prace podjęto w latach 90., w czasie przygotowań do uchwalenia ustawy Prawo Ochrony Środowiska (2001). W tych przygotowaniach uczestniczyła Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza z Politechniki Szczecińskiej (obecnie ZUT). W PZJP opracowano w latach 2000–2010 kilka projektów aktów prawnych, wzorowanych na przepisach, które w innych krajach już wówczas obowiązywały (w Polsce nie zostały wprowadzone w życie głównie z powodu protestów środowiska hodowców).
Sprawdzone na świecie systemy „zarządzania odorami” są oparte na zgromadzonej bogatej wiedzy. Dotyczy ona zależności stopnia uciążliwości zapachu dla mieszkańców od kilku czynników, takich jak: wielkość „emisji odorantów” („strumienia zapachowego”, wprowadzanego do atmosfery), typ emitora, topograficzne i meteorologiczne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza (opracowano odpowiednie modele dyspersji, umożliwiające prognozowanie zasięgu i stopnia zapachowej uciążliwości).
„W celu zapewnienia wspólnej podstawy dla ocen emisji odorantów w krajach członkowskich Unii Europejskiej opracowano w latach 1991–2003 normę europejską EN 13725:2003” [frament PN-EN:2007 Jakość powietrza - Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej].
Istniejąca od kilkunastu lat „wspólna podstawa dla ocen emisji…” jest w poszczególnych krajach UE wykorzystywana w różnym stopniu. Jest to jedną z przyczyn lokalizowania najbardziej uciążliwych obiektów głównie w tych krajach Unii, w których nie istnieją jednoznaczne „przeciwodorowe” procedury administracyjne (np. procedury działań interwencyjnych w przypadku skarg ludności lub udzielania pozwoleń na nową uciążliwą działalność w sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych).
Zróżnicowanie wymagań, stawianych przedsiębiorcom w różnych krajach UE, jest konsekwencją niejednoznaczności aktów prawa europejskiego w zakresie ochrony powietrza. W związku z tym zespół naukowców z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego Szczecinie skierował do Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego wniosek o:
- włączenie odorów (mieszanin wielu różnych związków zapachowych, których łączne stężenie jest oznaczane olfaktometrycznie) do wykazu substancji zanieczyszczających podlegających dyrektywie 2008/50/WE (dyrektywa CAFE)
- wskazanie normy europejskiej EN 13725, jako wiarygodnego narzędzia, umożliwiającego określanie wielkości emisji odorów.
Wnioskodawcy spodziewają się, że po dokonaniu proponowanych zmian treści dyrektywy 2008/50/WE raporty o oddziaływaniu instalacji na środowisko będą zawierać wartości emisji zapachowej (qod [ouE/s]) z poszczególnych emitorów oraz wyniki symulacji dyspersji (np. mapy z izoliniami częstości występowania zapachu rozpoznawalnego w skali roku lub sezonów).
Przedstawiciele samorządów, wydający decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach prowadzenia działalności, będą mogli nie wydawać zgody na taką działalność, która spowoduje przekroczenia akceptowalnego poziomu uciążliwości zapachowej w otoczeniu budynków mieszkalnych (np. zapach rozpoznawalny przez więcej niż 3% czasu roku). Dopóki poziomy akceptowalne nie zostaną określone ustawowo, powinny być ustalane przez samorządy w aktach prawa miejscowego.
Wnioskodawcy zwracają się do przedstawicieli samorządów oraz do społeczności lokalnych, już narażonych na uciążliwości zapachowe lub obawiających się ich wystąpienia, o poparcie petycji nr 0884/2016 (wysłanie poparcia jest możliwe po niekłopotliwej rejestracji).
Liczba głosów poparcia będzie miała duży wpływ na tempo prac legislacyjnych.
prof. dr hab. inż. Joanna Kośmider
członek grupy składającej petycję, em. prof. ZUT,
były kierownik Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza
Zobacz też
- A new odour legislation framework in Europe? A campaign to sign a petition just started; Olores.org 2017-03-15
- Petycja nr 0884/2016 na stronie Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych EFFATA
- Stop odorom. Naukowcy zachęcają JST do poparcia petycji ws. prawa antyodorowego w: Serwis Samorządowy PAP 2017-03-10
- Urząd Gminy Izabelin, Wydział Rozwoju UGI: STOP ODOROM – petycja w sprawie prawa antyodorowego
