B4.2. Olfaktometr terenowy Nasal Ranger

Procedura oznaczeń stężenia zapachowego (cod [ou/m3]) i emisji zapachowej (qod [ou/s]) ze źródeł zorganizowanych metodą olfaktometrii dynamicznej jest szczegółowo opisana w normie PN-EN 13725:2007. Nie zostały dotychczas znormalizowane procedury oznaczeń emisji zapachowej ze źródeł dyfuzyjnych, emisji chwilowej (np. występującej w awarii lub w czasie operacji uciążliwych, lecz krótkotrwałych) oraz małych i szybko zmiennych wartości stężenia zapachowego w przygruntowej warstwie powietrza. 

Uważa się, że takie oznaczenia stężeń w powietrzu atmosferycznym można wykonać:

•        metodą dynamicznych rozcieńczeń do progu wyczuwalności, wykonywanych in situ
         z użyciem Nasal Ranger Field Olfactometer,  

•        metodą rozcieńczeń statycznych, znaną jako Triangle Odour Bag Method,
         stosowaną w Japonii.

•        metodą pośrednią, na podstawie sensorycznych ocen intensywności zapachu in situ,
         bez pobierania próbek (Metoda ekstrapolacyjna).

Nasal Ranger (patent St. Croix Sensory) to rodzaj maski gazowej z filtrem z węglem aktywnym, w której znana część wdychanego powietrza może omijać filtry.

Tłumaczenie obszernych  fragmentów opisu olfaktometru - patrz:

WWW olfaktometria terenowa.

Zawór regulacyjny umożliwia wybranie jednej z sześciu wartości stosunku strumienia powietrza oczyszczonego do nie oczyszczonego:

Vczyste/Vsurowe = 2, 4, 7, 15, 30 i 60 
lub  60, 100, 200, 300, 400 I 500

oraz ustawienie pozycji BLANK (oczyszczanie całego wdychanego strumienia). Dokładność i odtwarzalność rozcieńczeń wynosi odpowiednio ±10% i  ± 5%.

W urządzeniu zainstalowano czujnik prędkości przepływu wdychanego powietrza ze wskaźnikiem informującym o osiągnięciu zalecanego poziomu 16–20 dm3/min. Oceniający stopniowo zwiększają udział strumienia omijającego filtry, aż do osiągnięcia wyczuwalności zapachu (według PN-EN 13725 - pierwsze rozcieńczenie ZTAK).

Oznaczone wartości Vczyste/Vsurowe =  D/T (Dilution-to-Threshold Ratios) odpowiadają - po przeliczeniu  - zdefiniowanej w PN-EN 13725 wartości  ZITE  (indywidualne oszacowanie stopnia rozcieńczenia do progu wyczuwalności): 

ZITE =  (ZTAK *  ZNIE)0,5

Należy pamiętać, że D/T jest stosunkiem wielkości strumienia powietrza czystego i zanieczyszczonego, a nie stopniem rozcieńczenia, wyrażonym jako stosunek sumy obu strumieni do strumienia zanieczyszczonego.

Wartość stężenia zapachowego cod [ou/m3] jest średnią geometryczną ze zbioru oszacowań indywidualnych (ZITE), zgromadzonych przez zespół. 

Olfaktometr Nasal Ranger jest stosowany w czasie terenowych inspekcji nie tylko w Stanach Zjednoczonych. Zyskuje popularność w Europie (np. w Hiszpanii i Francji).

Ch. M. McGinley and Michael McGinley 2004

(kliknij na obrazku, aby pobrać pdf)

 (format:  pdf, rozmiar:  345 kB)

Lionel Pourtier - Francja, Szczecin 2005 >>

(kliknij na obrazku, aby pobrać ppt)

Pracownia dysponuje czterema olfaktometrami Nasal Ranger, co umożliwia wykonywanie pomiarów zespołowych. Zespół Pracowni (pracownicy i studenci; patrz - zdjęcia) wykorzystywał olfaktometry NASAL RANGER w czasie badań zapachowej uciążliwości:

fermy norek,

fermy tuczu trzody chlewnej (format:  ppt, rozmiar:  52 MB)

i zakładu utylizacji odpadów komunalnych.

 (format:  jpg, rozmiar:  277 kB)

Najbardziej obszerny program badawczy dotyczył tuczu świń (trzy dyplomowe prace magisterskie, publikacje). 

Przeprowadzono modelowanie rozprzestrzeniania się odorantów w otoczeniu fermy trzody chlewnej w pięciu sytuacjach meteorologicznych (model referencyjny). Wykorzystano wskaźnik emisji zapachowej 30ouE/s∙tucznik, oszacowany na podstawie danych brytyjskiej Agencji Ochrony Środowiska. Obliczono średnie i maksymalne wartości stężenia zapachowego w smudze zanieczyszczeń cod,60min [ouE/m3]. Zespołowe pomiary terenowe wykonano w smudze z użyciem czterech terenowych olfaktometrów Nasal Ranger oraz metodą skalowania intensywności zapachu. Potwierdzono zgodność wyników pomiarów olfaktometrycznych z prognozowanymi wartościami stężenia średniego.

 (format:  jpg, rozmiar:  38 kB)

Patrz również:

WWW   olfaktometria terenowa 

Publikacje:

Kośmider J., Krajewska B.: Measurements of temporary values of odour concentration (pdf - całość) (Pomiary chwilowych wartości stężenia zapachowego); Polish Journal of Environmental Studies 16 (2), 215-225, 2007

Kośmider, J. ; Gabriel, U. Zapachowa jakość powietrza w zakładzie utylizacji odpadów komunalnych, Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów, Vol. 41 nr 6, s. 166 -- 176, 207

Friedrich M., Kośmider J.: Weryfikacja prognozy zapachowej uciążliwości. Przykład fermy trzody chlewnej,

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów nr 4, 128-136, 2009 (abstract); 

A, Rusin, M. Kozak, SKN ZUT 11 grudnia 2009 (format:  zip, rozmiar:  28 MB)

filmy: